เมื่ออุปสรรคด้าน Verifiable Compute ขยายตัว Cysic Mainnet เปิดตัวสู่การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างพื้นฐานครั้งใหญ่

ในการแข่งขันเพื่อขยายขนาดบล็อกเชนและกระจายศูนย์ AI อุปสรรคหนึ่งที่ยังคงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องคือ กำลังประมวลผล ไม่ว่าจะเป็นค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้นของการสร้าง zero-knowledge (ZK) proof หรือโครงสร้างพื้นฐานที่ซับซ้อนเบื้องหลัง AI inference นักพัฒนาทุกคนจึงประสบปัญหาคอขวดจากกำลังประมวลผลที่ศูนย์กลาง ราคาแพง และเข้าถึงได้ยากอยู่เสมอ

หนึ่งในโปรโตคอลที่พยายามจบปัญหาคอขวดนี้คือ Cysic ซึ่งเป็นตลาดกลางกำลังประมวลผลแบบกระจายศูนย์ที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อให้บริการ ZK proofs และ AI inference ที่ตรวจสอบได้ โดยเปิดตัว mainnet alpha อย่างเป็นทางการในวันนี้ พร้อมมีโหนดมากกว่า 260,000 โหนดเข้าร่วมแล้ว และผสานการทำงานกับระบบนิเวศอย่าง Scroll, Succinct และ NetworkNoya ด้วยความสำเร็จตั้งแต่แรกเริ่ม ทีมงานจึงนิยามการเปลี่ยนแปลงนี้ว่าเป็นยุคใหม่ชื่อว่า ‘ComputeFi‘ ซึ่งกำลังประมวลผลกลายเป็นทรัพยากรที่ตรวจสอบได้บนเชน และตัวกำลังประมวลผลเองก็กลายเป็นทรัพยากรที่ตรวจสอบได้บนเชนเช่นกัน

นวัตกรรมนี้เกิดขึ้นในช่วงเวลาการเปลี่ยนแปลงสำคัญของทั้งวงการบล็อกเชนและ AI เพราะทิศทางใหม่ของ Ethereum สู่สถาปัตยกรรมที่เน้น ZK การเกิดขึ้นของ modular stacks และการขยายตัวของ AI agents ต่างช่วยผลักดันความต้องการกำลังประมวลผลแบบกระจายศูนย์เพิ่มขึ้นอย่างมาก โดยโครงการอย่าง zkSync ซึ่ง เพิ่มขึ้น 150% จากโครงสร้างพื้นฐาน ZK รูปแบบใหม่และการผสานเรื่องความเป็นส่วนตัว สะท้อนให้เห็นถึงความสนใจทั้งจากนักพัฒนาและนักลงทุนที่มารวมกันรอบคอนเซ็ปต์ของการประมวลผลที่ตรวจสอบได้ในฐานะรากฐาน ไม่ใช่เพียงแค่คุณสมบัติเท่านั้น

แนวโน้มล่าสุด เช่น การถือกำเนิดของ Proof-of-AI ตลาด GPU แบบกระจายศูนย์ และการทำ tokenization ของกำลังประมวลผล ต่างสื่อถึงการเปลี่ยนผ่านที่สำคัญไปสู่ชั้นโครงสร้างพื้นฐานที่ตรวจสอบได้และตั้งโปรแกรมได้มากขึ้น นอกจากนี้ เหตุการณ์ที่ระบบล่มอย่าง AWS ดับล่าสุด ก็ยิ่งชี้ให้เห็นถึงความเปราะบางของระบบศูนย์กลาง ทำให้นักพัฒนาทุกคนต่างเริ่มมองหาแนวทางที่ทนทานและโปร่งใสมากกว่าเดิม

เหตุผลที่ Compute กลายเป็นประเด็นสำคัญของโครงสร้างพื้นฐาน

การขยายขนาดของบล็อกเชนและการผสาน AI กำลังผลักดันความต้องการใช้กำลังประมวลผลขึ้นอย่างรวดเร็ว แต่โครงสร้างพื้นฐานแบบดั้งเดิมยังไม่สามารถตอบสนองความต้องการเฉพาะของระบบกระจายศูนย์ได้อย่างเต็มที่:

• ZK Proof Generation: Zero‑knowledge proof ถือเป็นหัวใจหลักของกลยุทธ์การขยายขนาดหลายรูปแบบ เพราะช่วยให้เกิดความเป็นส่วนตัวและการยืนยันโดยไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลพื้นฐาน อย่างไรก็ตาม การสร้าง proof ถึงต้องใช้กำลังประมวลผลเฉพาะทางจำนวนมาก ซึ่งมักอยู่ในมือของผู้ให้บริการศูนย์กลางเพียงไม่กี่ราย — สถานการณ์นี้จึงเป็นอุปสรรคต่อการกระจายศูนย์และยังทำให้ต้นทุนสูงขึ้น
• AI Verification: เมื่อโมเดล AI ถูกนำมาผนวกใช้กับกระบวนการเชนและตัวแทนอัตโนมัติ ก็เกิดความต้องการไม่ใช้เพียงแค่ผลลัพธ์จากการประมวลผลเท่านั้น แต่ต้องการผลลัพธ์ที่ตรวจสอบได้จริง ซึ่งสามารถตรวจสอบหรือพิสูจน์ได้ว่าทำตามตรรกะที่กำหนด ไว้แล้ว ขณะที่ระบบ cloud API แบบดั้งเดิมให้ประสิทธิภาพสูงแต่ก็ขาดความโปร่งใสและความสามารถในการตรวจสอบโดยตรงเมื่อต้องผูกเข้ากับตรรกะของบล็อกเชน

แรงกดดันเหล่านี้สะท้อนถึงปรากฏการณ์เปลี่ยนแปลงในวิธีคิดเรื่องโครงสร้างพื้นฐานของนักพัฒนา เพราะตอนนี้แค่ประมวลผลอย่างเดียวไม่เพียงพอแล้ว เนื่องจากแอปพลิเคชันส่วนใหญ่ต่างต้องการการค้ำประกันแบบเข้ารหัสที่ระบุได้ว่ากระบวนการคำนวณดังกล่าวเกิดขึ้นได้อย่างไร

บทบาทของ Cysic ในเศรษฐกิจคอมพิวต์ใหม่

Mainnet ของ Cysic เปิดให้ใช้งานอย่างเป็นทางการ ขณะที่เทคโนโลยี verifiable compute กำลังเปลี่ยนจากแนวคิดเชิงทฤษฎีสู่การเป็นความจำเป็นของระบบนิเวศ แทนที่จะต้องพึ่งพาเซิร์ฟเวอร์แบบรวมศูนย์หรือ API ที่โปร่งใสไม่ชัดเจน เครือข่ายนี้กระจายภารกิจการพิสูจน์ ZK และ AI inference ไปยังโหนดทั่วโลก ทั้งจาก GPU ของผู้ใช้ทั่วไปไปจนถึงฮาร์ดแวร์ ASIC ที่ออกแบบเฉพาะ ก่อให้เกิดตลาดสำหรับการประมวลผลที่พิสูจน์ได้

ก่อนเปิด mainnet โปรโตคอลนี้ได้ประมวลผล ZK proofs ไปแล้วกว่า 10 ล้านรายการ มีโหนดเข้าร่วมกว่า 260,000 โหนด และดึงดูดกระเป๋าเงิน 1.4 ล้านใบผ่านช่วงทดสอบ โดยในตอนนี้ ยังผสานการทำงานกับโปรเจกต์ต่าง ๆ เช่น Scroll, Succinct และ Polygon CDK ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการนำมาใช้งานจริงมากกว่ากระแสเก็งกำไร

เครือข่ายนี้มีเป้าหมายเพื่อมอบ compute ที่ขยายตัวได้และพิสูจน์ได้ในต้นทุนที่ต่ำกว่า ในบริบทของ AI พาร์ทเนอร์อย่าง NetworkNoya รายงานว่าได้รับประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นมากกว่า 70% และลดต้นทุนได้ 91% ด้วยโครงสร้างพื้นฐานของ Cysic ขณะที่ในสภาพแวดล้อม ZK ทีมงานเช่น Succinct และ Scroll ก็ใช้เครือข่าย prover เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพของงานที่ดำเนินอยู่จริง

โปรเจกต์นี้วางตำแหน่งแนวทางของตนว่าเป็นการสร้างการประมวลผลให้สามารถพิสูจน์ได้ มีความกระจายศูนย์มากขึ้น และสามารถโปรแกรมได้

Decentralized Compute เป็นแนวโน้มของระบบนิเวศ ไม่ใช่แค่กระแสชั่วคราว

การเปิดตัวของ Cysic เป็นส่วนหนึ่งของรูปแบบที่กว้างขึ้นใน Web3 และระบบแบบกระจายศูนย์ แม้แต่ละโปรเจกต์จะมีแนวทางหลากหลาย แต่ความท้าทายพื้นฐานที่แก้ไขก็ตรงกัน กล่าวคือ ลดการพึ่งพาผู้ให้บริการ compute แบบรวมศูนย์ และเปิดทางให้โครงสร้างพื้นฐานที่เชื่อถือได้และเข้าถึงได้มากขึ้น

ตัวอย่างเช่น

• เครือข่าย AI compute แบบกระจายศูนย์ เช่น NodeGoAI กำลังสำรวจแนวทางสร้างรายได้จากฮาร์ดแวร์ที่ไม่ได้ใช้งานเพื่อรองรับภารกิจ AI ในสภาพแวดล้อมแบบกระจายศูนย์
• เครือข่ายทรัพยากรแบบกระจายศูนย์ภายใต้ DePIN มุ่งสร้างแรงจูงใจให้มีการแบ่งปัน compute ในวงกว้าง ซึ่งประเด็นนี้ได้รับความสนใจยิ่งขึ้นหลังเกิดเหตุการณ์ AWS outage ที่กระทบบางส่วนของโครงสร้างพื้นฐาน Web3
• การถกเถียงเรื่องโครงสร้างพื้นฐาน AI แบบกระจายศูนย์ในแวดวงกว้างสะท้อนว่าความไว้วางใจ การตรวจสอบ และความโปร่งใสได้กลายเป็นหัวข้อสำคัญ ไม่ใช่งานวิจัยเฉพาะกลุ่มอีกต่อไป 

สัญญาณเหล่านี้ชี้ว่าการประมวลผลแบบกระจายศูนย์ไม่ใช่แค่แนวคิดชั่วคราว แต่คือการตอบสนองเชิงโครงสร้างต่อข้อจำกัดของโลกจริงในด้านการจัดสรร ราคา และความไว้วางใจต่อ compute

เส้นทางข้างหน้า: ZK, AI และอนาคต

แม้ rollup บน Ethereum จะเป็นจุดเริ่มแรกโดยธรรมชาติ แต่เป้าหมายของ Cysic นั้นไปไกลกว่าเรื่องการขยายขนาดบล็อกเชน ปัจจุบันเครือข่ายนี้ถูกนำมาใช้เพื่อรองรับ verifiable AI inference แล้ว โดยความสามารถนี้จะช่วยให้ smart contract และ autonomous agent สามารถยืนยันได้ว่าผลลัพธ์ที่ได้รับมาจากโมเดลที่ได้รับอนุญาตโดยเฉพาะ อย่างไรก็ตาม กรณีใช้งานนี้มีความสำคัญเป็นพิเศษในยุคที่เนื้อหาที่สร้างโดย AI เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วและมีความต้องการการรับรองที่โปร่งใสยิ่งขึ้น

Cysic ยังมุ่งเป้าไปที่งานวิทยาศาสตร์ เช่น การคำนวณจีโนมและการจำลองภูมิอากาศ ซึ่งความสามารถในการทำซ้ำและความโปร่งใสมีความสำคัญยิ่ง ในขณะเดียวกัน เครือข่ายยังรองรับกลุ่มอุปกรณ์สองหน้าที่อย่าง DogeBox1 ซึ่งสามารถสลับโหมดระหว่างการขุดเหรียญกับการพิสูจน์ zero-knowledge ตามสภาพตลาดแบบเรียลไทม์ ทำให้เจ้าของโครงสร้างพื้นฐานสามารถปรับแต่งเพื่อผลตอบแทนสูงสุดแบบไดนามิก

ทั้งหมดนี้ ชี้ให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงในวงกว้าง: การประมวลผลไม่ได้เป็นเพียงแค่โครงสร้างพื้นฐานอีกต่อไป เพราะตอนนี้มันกลายเป็นระบบที่โปรแกรมได้ พิสูจน์ได้ และมีสภาพคล่อง พร้อมทั้งเป็นหัวใจของสิ่งที่ Cysic เรียกว่า เศรษฐกิจ ComputeFi