Flash Loan คืออะไร

Flash Loan ถือเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่ยอดเยี่ยมที่สุดในการหากำไรจากโอกาสในการทำ Arbitrage แม้ว่าแนวคิดของ Flash Loan จะยังใหม่อยู่ แต่บางแพลตฟอร์มได้เริ่มทำให้เครื่องมือในการใช้บริการกู้เงินด่วนพร้อม User Interface สวยงาม ใช้งานง่าย ในที่นี้ เราลองมากันดูว่า เจ้าสิ่งนี้ทำงานอย่างไรและเราสามารถใช้ประโยชน์จากมันได้อย่างไรบ้าง

Flash Loan คืออะไร

Flash Loan คือเงินกู้ที่ไม่พึ่งพาทุนจากหน่วยงานใดซึ่งผู้ใช้งานสามารถใช้งานได้แต่ต้องชำระคืนก่อนที่รายการธุรกรรมจะสิ้นสุด มีผู้ให้บริการคือ DeFi ซึ่งทำงานบนพื้นฐานของ Ethereum อีกชื่อเรียกหนึ่งของบริการนี้คือ Atomic Loan หากลำดับขั้นตอนในการทำธุรกรรมสักรายการหนึ้งไม่สามารถแยกจากันหรือลดขั้นตอนลงมาได้ เราเรียกสิ่งนี้ว่า Atomic กล่าวคือ ทุกเงื่อนไขในการทำรายการต้องครบถ้วนเพื่อจะบันทึกรายการธุรกรรมแบบ Atomic ลงในบล็อกเชน

ในขณะที่แก่นหลักของเงินคริปโตคือการที่ไม่มีหน่วยงานกลางใดคอยกำกับเครือข่ายบล็อกเชน แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่ามีเพียงสัดส่วนเล็กน้อยของสินทรัพย์คริปโตที่อยู่ภายใต้ Exchanges แบบกระจายอำนาจจริง ๆ หากต้องการทำให้ Exchanges แบบกระจายอำนาจ เข้าถึงได้ง่ายมากขึ้น ตลาดอาจจะเพิ่มการใช้งาน  arbitrage trading ซึ่งสามารถส่งผลดีต่อ Price Discovery และสภาพคล่องได้

หนึ่งในหนทางแก้ไขที่เป็นไปได้คือการใช้ การกู้ยืมด่วนซึ่งเอื้อให้ Arbitrage traders สามารถสร้างกำไรแบบ Arbitrage และไม่สร้างความเสี่ยงให้กับทุนของตัวเอง เหล่านี้ทำให้บริการดังกล่าวเข้าถึงได้ง่ายมากขึ้น

ต้นกำเนิดของการกู้ด่วน

Flash Loan ถือกำเนิดจาก  Marble Protocol ในปี 2019 บนบล็อกเชนของ Ethereum นวัตกรรมนี้ถูกอธิบายในฐานะ “ธนาคารอัจฉริยะ” ที่อนุญาตให้ผู้ใช้งานสามารถใช้เงินกู้ที่ความเสี่ยงเป็นศูนย์ผ่านสัญญาอัจฉริยะ

Marble Protocal ได้สร้าง Flash Lending ขึ้นเพื่อต่อกรกับความเสี่ยงสองประการซึ่งเกิดขึ้นในหมู่สถาบันสินเชื่อทั่วไป ที่เห็นได้ชัดคือเมื่อผู้กู้นำเงินไปแล้วและไม่ส่งเงินกู้คืน อีกความเสี่ยงคือสถาบันสินเชื่อขาดสภาพคล่อง กล่าวคือ หากสถาบันสินเชื่อให้กู้ผิดช่วงเวลาหรือได้รับเงินคืนไม่ตรงเวลา ย่อมนำมาสู่ความเสี่ยงต่อสถาบันสินเชื่อนั้นได้

สินเชื่อด่วนประเภทนี้จึงรับมือกับปัญหาเหล่านี้ด้วยวิธีการต่อไปนี้

• กู้จำนวนเท่าใดก็ได้ในหนึ่งรายการธุรกรรม
• ชำระคืนสถาบันสินเชื่ออย่างน้อยหนึ่งงวดเมื่อการทำธุรกรรมสิ้นสุด
• หากไม่สามารถชำระคืนได้ รายการธุรกรรมนั้นจะม้วนกลับ

การขอสินช่วนด่วนถือเป็น Atomic Loan จะไม่สามารถใช้งานต่อได้หากไม่ชำระคืนให้สมบูรณ์ตามเงื่อนไข

ดังนั้น เป็นสิ่งสำคัญที่ต้องเข้าใจว่า การให้สินเชื่อประเภทจะเกิดขึ้นใดบนฐานของบล็อกเชนเท่านั้น และ Exchanges ที่มีหน่วยงานกลางกำกับดูแลไม่สามารถให้บริการเช่นนี้ได้เนื่องจากสัญญาอัจฉริยะไม่สามารถประมวลผลได้บนรายการธุรกรรมตามลำดับ ในอีกกรณีหนึ่ง Exchange ที่มีหน่วยงานกลางกำกับดูแลอาจจะมีเงื่อนไขที่ยากเกินจะปฏิบัติตาม แต่ Blockchain นั้นช่วยยืนยันให้ผู้ใช้งานแน่นอนใจได้ว่าการขอสินเชื่อของตนมีโอกาสสำเร็จสูงกว่า

ฟีเจอร์

ผู้ที่เคยกู้ยืมเงินกับสถาบันการเงินปกติส่วนใหญ่อาจจะทราบอยู่แล้วว่าการขอสินเชื่อมีขั้นตอนอย่างไร ซึ่งก็คือสถาบันสินเชื่อให้กู้ยืม ผู้กู้ต้องจ่ายคืนเต็มจำนวน ผู้กู้ต้องชำระดอกเบี้ยเพิ่ม ทั้งนี้ การกู้ด่วนมีประโยชน์อย่างยิ่งกับผู้ที่ต้องการหากำไรจากโอกาสที่ Arbitrage ในสองตลาดที่แตกต่างกันซึ่งส่งผลต่อราคาของเงินคริปโต

ทั้งนี้ แนวคิดของการกู้นี้แตกต่างออกไป Aave ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มสำหรับเงินสกุล Ethereum เป็นผู้ริเริ่มการให้บริการกู้ด่วน ช่วงต้นปี 2020 เนื่องจากวิธีการกู้ยืมนี้ทำงานคู่กับสัญญาอัจฉริยะ จึงทำให้ระบบการให้หู้นี้มีสามคุณลักษณะสำคัญ ได้แก่

เป็นการกู้ยืมที่ไม่มีหลักประกัน

ปกติแล้วในการกู้ยืนจำเป็นต้องมีการยื่นหลักประกันเพื่อยืนยันว่าผู้กู้สามารถใช้เงินคืนได้ แต่บริการนี้ไม่จำเป็นต้องอาศัยหลักประกัน เนื่องจากผู้ให้กู้ไม่ได้เสียอะไรไปในการให้กู้ ทั้งนี้ ผู้ให้กู้จะได้รับเงินชำระคืนด้วยวิธีการที่แตกต่างออกไปเนื่องจากผู้กู้ต้องจ่ายเงินในทันทีแม้จะไม่มีหลักประกันใด ๆ มาแสดง

ใช้สัญญาอัจฉริยะ

การกู้ด่วนทำงานโดยใช้สัญญาอัจฉริยะซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโปรแกรมที่ถูกทำโค้ดไว้แล้วในบล็อกเชน กล่าวคือ การทำธุรกรรมจะไม่เกิดขึ้นจริงหากเงื่อนไขไม่ครบ กฎของระบบการกู้แบบใหม่นี้คือผู้กู้ต้องชำระเงินคืนก่อนที่การทำธุรกรรมจะสิ้นสุด ไม่อย่างนั้นตัวรายการธุรกรรมจะหายไป

รวดเร็ว

ปกติแล้วขั้นตอนการอนุมัติสินเชื่อมักกินเวลานาน เท่ากับว่าผู้กู้ต้องผ่อนชำระเงินเป็นเวลาหลายเดือนหรือหลายปีแตกต่างกันไป อย่างไรก็ตาม เจ้าระบบการกู้นี้สามารถอนุมัติได้ทันที เนื่องจากสัญญาอัจฉริยะที่ออกเงินกู้นั้นบังคับให้ผู้กู้ต้องใช้และจ่ายเงินคืนภายในการทำธุรกรรมเพียงครั้งเดียว นั่นหมายความว่าผู้กู้ต้องใช้สัญญาอัจฉริยะอื่น ๆ ในการทำการซื้อขายทันทีกับทุนกู้ยืมก่อนที่รายการธุรกรรมบนบล็อกเชนนั้นจะสิ้นสุด เหล่านี้กินระยะเวลาเพียงเสี้ยวนาที

ระบบการทำงาน

ในที่นี้ ลองมาดูการทำงานของการกู้รูปแบบใหม่อันรวดเร็วบนแพลตฟอร์มอย่าง Aave dYdX bZX DeFi Saver Furucombo และอื่น ๆ

ผู้กู้ยื่นคำร้องขอสินเชื่อบนแพลตฟอร์ม Aave เพื่อให้รายการธุรกรรมนี้สร้างกำไร ผู้กู้ต้องคิดกลยุทธ์ในการใช้จ่ายเงินทุนเหล่านี้ โดยปกติแล้ว ผู้กู้เงินเร่งด่วนหาผลกำไรจากโอกาสที่ Arbitrage ซึ่งเกิดขึ้นบน Exchanges ที่ไม่มีหน่วยงานกลางกำกับดูแล หลังจาก DEX trading ถูกดำเนินการแล้ว ผู้กู้จะชำระเงินกู้คืนภายในรายการธุรกรรมเดิม ทั้งนี้ มีค่าธรรมเนียมที่ผู้กู้ต้องจ่ายให้แพลตฟอร์ม

หากไม่สามารถชำระคืนได้ในรายการธุรกรรมเดิม เงินสินเชื่อจะกลับไปหาผู้ให้บริการสินเชื่อ รายการธุรกรรมนั้นจะปิดตัวลง ลักษณะเช่นนี้แสดงว่าไม่ครบเงื่อนไขในสัญญาอัจฉริยะ กล่าวคือ ตัวสัญญาเองปกป้องทั้งผู้ให้และผู้กู้สินเชื่อ จึงทำให้ การกู้เงินด่วนมีความเสี่ยงต่ำและช่วยเพิ่มสภาพคล่องได้อย่างง่ายดาย

ในการจะทำกำไรจากการกู้ด่วนนั้น ผู้ขอสินเชื่อต้องมีความเข้าใจเรื่อง Solidity ซึ่งก็คือภาษาโปรแกรมมิงของ Ethereum เป็นอย่างดี ช่องทางนี้นับว่าเป็นหนึ่งในวิธีสร้างรายได้อย่างรวดเร็วถ้าไม่หลงกลเป็นเหยื่อของสแกมเสียก่อน

Flash Loan เป็นที่นิยมได้อย่างไร

การกู้เงินเร่งด่วนเป็นที่นิยมอย่างรวดเร็วเนื่องจากธรรมชาติของมันเอื้อให้ทำรายได้ โดยมี Aave เป็นแพลตฟอร์มที่นิยมใช้งานที่สุด ทั้งนี้ การกู้เงินด่วนยังมีความเสี่ยงดังจะเห็นได้ว่ามีการโจมตีตัวแพลตฟอร์มนี้เช่นกัน

Aave Flash Loan

Aave เป็นโปรแกรม open-source ที่ผู้ผลิตไม่เข้ามาก้าวก่ายพฤติกรรมการใช้งานซึ่งช่วยให้นักลงทุนทำกำไรได้จากดอกเบี้ยจากการฝากเงินคริปโตและกู้ยืมสินทรัพย์นานาประเภท

Aave เป็นที่รู้จักจากความสามารถในการสร้าง Passive Income เอื้อให้ผู้ใช้งานฝากเงินที่ปกติเป็นสภาพคล่องเพื่อให้ได้รายได้ในลักษณะนี้มา ทั้งนี้ จำเป็นต้องฝากสินทรัพย์ที่ต้องการเข้าไปในบัญชีก่อนเพื่อเริ่มใช้งาน Aave โดยจะสามารถสร้างรายได้ได้จากอุปสงค์ในการกู้ยืมของตลาด ในขณะเดียวกัน เราสามารถใช้เงินดิจิทัลสกุลใดก็ได้ของเราในการจ่ายสินเชื่อโดยการฝากสินทรัพย์สกุลนั้นเข้าไป

สิ่งที่ดึงดูดนักลงทุนให้มาใช้งาน Aave คือบริการให้กู้ด่วนซึ่งอาจจะมีข้อดีมากกว่าการขอสินเชื่อทั่วไป พารามิเตอร์ของ Flash Loan อนุญาตให้หลักประกันและหนี้ถูกสลับสับเปลี่ยนกันในรายการธุรกรรมเพียงอันเดียว

การทำความเข้าใจกระบวนการให้กู้ด่วนนั้นต้องอาศัยฐานความรู้ที่เกี่ยวข้องกับ Ethereum กล่าวคือ เมื่อพูดถึงรายการธุรกรรมของ Ethereum เรากำลังพูดถึงคำสั่งต่าง ๆ ที่ถูกตอบรับได้โดยบล็อกเชน Ethereum

โดยอาจจะเริ่มจากคำสั่งง่าย ๆ อย่างโอน 1 หน่วย ETH หรือซับซ้อนกว่านั้น ทำให้ผู้ใช้งานต้องเข้าใจแนวคิดที่ซับซ้อนของกระบวนการนี้ด้วย ในการจะมีปฏิสัมพันธ์กับบล็อกเชน ผู้ใช้งานต้องสามารถเขียนโค้ดให้กับสัญญาอัจฉริยะได้เพื่อที่จะใช้งานสัญญาอัจฉริยะอื่น ๆ ที่มีอยู่ได้ ซึ่งเมื่อเงื่อนไขในสัญญาเหล่านี้ครบถ้วน สัญญาอัจฉริยะก็จะใช้งานได้

แต่สัญญาอัจฉริยะยังมีจุดที่ต้องปรับปรุง เนื่องจาก Ethereum ใช้ Distributed Ledger เพื่อบันทึกรายการธุรกรรมทั้งหมดที่รับส่งไปมาในระบบ การกดรับรายการธุรกรรมจะนำไปสู่ข้อมูลใหม่ในบันทึก และจะถูกยกเลิกหากการทำธุรกรรมถูกปฏิเสธ

ใช้งานได้ที่ไหน

เพื่อจะใช้งานระบบขอสินเชื่อด่วนบน Aave คุณจำเป็นต้องมีทักษะการ Coding และต้องศึกษารายละเอียดในเอกสารของทาง Aave เป็นอย่างดี

อย่างไรก็ตาม หากอยากใช้บริการขอสินเชื่อด่วนแต่ไม่มีทักษะการ Coding อาจจะลองหันไปพึ่งพา Furucombo ซึ่งยังคงอยู่ในเวอร์ชันเบตา และมันอาจจะส่งผลลัพธ์ที่คาดการณ์ไม่ได้ จึงต้องควรใช้งานอย่างระมัดระวัง

เนื่องด้วยการกู้ด่วนนั้นถูกใช้งานเพื่อ Arbitrage คุณจำเป็นต้องหาความต่างของราคาด้วยตนเองใน DeFI Exchanges เจ้าต่าง ๆ ก่อนที่จะยอมรับเงื่อนไข ซึ่งจะนำคุณไปยัง DEXs

คุณสามารถติดตั้งการใช้ได้โดยใช้อินเตอร์เฟสของ Furucombo ดังตัวอย่างต่อไปนี้

1. เชื่อมต่อกระเป๋าเงินของคุณกับ Furucombo
2. สร้าง Cube (Create > New Cube > Uniswap Swap Token) และเลือกเหรียญที่จะสลับ (จำเป็นต้องรู้ความแตกต่างของราคามาก่อนที่จะตัดสินใจสลับเหรียญ ซึ่งสามารถเป็น Dex ตัวใดก็ได้) จากนั้น คลิก Set หลังจากเลือกตัวที่จะสับเปลี่ยนและจำนวนแล้ว
3. สร้าง Cube (New Cube > 1Inch Swap Token) เลือกเทรดตรงข้ามกับรายการที่ทำไปใน Cube อันแรกเพื่อจะนำโทเค็นเดิมกลับมาเนื่องจากต้องใช้มันเพื่อจ่าย Flash Loan คลิก Set เมื่อเลือกข้อมูลทั้งหมดเรียบร้อย
4. สร้าง Cube (New Cube > Aave Flashloan) และเลือกโทเค็นและจำนวนเดิมที่ใช้ตอนเริ่มการซื้อขายใน Cube แรก กด Set คุณจะได้รับกล่องสองกล่องและต้องเลื่อนอันแรกไปไว้ข้างบนอีกอัน รายการธุรกรรมอันแรกนำไว้ใช้กู้สินเชื่อ และอันหลังเอาไว้ชำระค่าสินเชื่อด้วยอัตราดอกเบี้ย 0.09%
5. คลิก Approve เพื่ออนุมัติรายการธุรกรรมในกระเป๋าเงิน
6. คลิก Confirm เพื่อยืนยันรายการธุรกรรมในกระเป๋าเงิน

ขั้นตอนทั้งหมดควรจะเหมือนที่ปรากฎด้านล่างนี้

Flash loans use cases

กรณีศึกษาที่น่าจะเป็นประโยชน์กับนักลงทุน ได้แก่

• การสลับหลักประกัน
• Arbitrage trading
• ค่าธรรมเนียมเงินฝาก
• Debt refinancing

การสลับหลักประกัน

ผู้ใช้งาน DeFi สามารถใช้งาน Collateral Exchange เพื่อรับเงินกู้ผ่านแอ็ปพลิเคชันให้สินเชื่อหลายหลักประกัน หากคุณได้นำสินเชื่อ DAI ออกมาจาก Compound และใช้ ETH เป็นหลักประกัน คุณจำเป็นต้องใช้หลักประกัน ETH นั้นสำหรับซื้อขายหลักประกัน DAI ผ่านช่องทางที่ชื่อ DAI Flash Loan การทำเช่นนี้จะปรับค่าคงเหลือของยอด DAI ที่คุณได้กู้ยืมไป

Arbitrage trading

อีกหนึ่งการใช้งานที่น่าสนใจของบริการกู้นี้คือส่วนที่เป็น Arbitrage ปกติแล้วนักลงทุนคริปโตมีโอกาสสร้างรายได้จากความต่างของราคาในตลาดต่าง ๆ อย่างไรก็ตาม Crypto Arbitrage เป็นกระบวนการซื้อขายบน Exchange หนึ่งหรือมากกว่าหนึ่งแห่งเพื่อทำกำไร

Flash loan arbitrage นั้นคือการซื้อเหรียญในราคาที่ต่ำกว่าและขายในอีก Exchange หนึ่งด้วยราคาที่สูงขึ้น การทำเช่นนี้ทำให้สร้างกำไรได้เร็วและชำระสินเชื่อได้ไว การทำ Arbitrage ที่มีประสิทธิภาพคือต้องทำทุกรายการธุรกรรมภายในระยะเวลาอันสั้น

ค่าธรรมเนียมสำหรับเงินฝาก

Flash Loan เอื้อให้เกิดการรวมรายการธุรกรรมที่ซับซ้อนภายในขั้นตอนเดียว นี่คือพัฒนาการของการทำธุรกรรมปกติซึ่งปกติแล้วในการทำสินเชื่อจะต้องมีธุรกรรมหลายขั้นตอน อย่างไรก็ตาม ธุรกรรมจากการกู้ด่วนนี่เองสามารถเข้าได้เข้าถึงได้ด้วยกับค่าธรรมเนียมธุรกิจขั้นต่ำ นอกจากนี้ ยังช่วยให้นักลงทุนซื้อขายโทเค็นหรือเหรียญดิจิทัลด้วยเช่นกัน

Debt refinancing

สิ่งหนึ่งที่ผูกติดอยู่กับการขอสินเชื่อคือดอกเบี้ย นักลงทุนสามารถใช้ Flash Loan จึงไม่ใช่เพียงเพื่อการสลับหลักประกันเท่านั้น แต่เพื่อสลับอัตราดอกเบี้ยได้เช่นกัน Aave มีโพสต์ที่เจาะจงเรื่องนี้โดยเฉพาะ ซึ่ง Debt refinancing ได้อธิบายไว้อย่างชัดเจน กล่าวคือ คุณสามารถกู้จากทุนสภาพคล่องของ Aave จากนั้นจ่ายหนี้ย้อนหลังไปบน Compound.finance และถอนหลักประกันออกจาก Compound หลักประกันนั้นจะสามารถนำไปฝากบน dYdX และคุณสามารถสร้างก้อนหนี้ขึ้นมาบน dYdX ได้ก่อนจะคืนเงินสภาพคล่องนั้นกลับไปที่ Aave

Flash Loan Attacks คืออะไร

ตัวสัญญาอัจฉริยะของ Flash Loan เองมีความเสี่ยงเรื่องความปลอดภัยเช่นเดียวกับเทคโนโลยีอื่น ๆ โดยเราเรียกสิ่งนี้ว่า Flash Loan Attack

เนื่องจากหลักประกันนั้นไม่ใช่สิ่งจำเป็นและระบบการให้สินเชื่อนั้นขึ้นอยู่กับสัญญาอัจฉริยะทั้งหมดเพื่อให้แน่ใจว่าคุณสามารถชำระสินเชื่อคืนได้ แต่จะทำอย่างไรถ้าตัวแพลตฟอร์มเริ่มทำงานแปลกไปเนื่องจากมีบั๊ก กฎเกณฑ์ต่าง ๆ อาจถูกเปลี่ยนแปลงโดยผู้บุกรุกและข้อตกลงอาจจะมีการเปลี่ยนแปลง การกู้ด่วนมักถูกกล่าวถึงในลักษณะของการโจมตีซอฟต์แวร์บล็อกเชนเพื่อควบคุมสัญญาอัจฉริยะ

เหตุการณ์เช่นนี้ดูไม่น่าจะเกิดขึ้น แต่เราได้บทเรียนมาบ้างจาก Flash Loan Attack ซึ่งส่วนใหญ่ใช้แพลตฟอร์ม dYdX ในการปฏิบัติการ เช่น เมื่อเดือนมิถุนายน 2020 การกู้ด่วนถูกใช้เพื่อก่อกวน Balancer Pools นำไปสู่การสูญเสีย wETH ถึง 500,000 ดอลลาร์สหรัฐ ในเดือนเมษายน 2021 เงินจำนวน 24 ล้านดอลลาร์สหรัฐถูกถอนออกไปจากแพลตฟอร์ม xToken โดยการใช้งานปกติแล้ว การ Exploit จะเกี่ยวข้องกับการบงการตลาดโดยการยืมสินทรัพย์จากแพลตฟอร์มสินเชื่อหลายเจ้าและโจมตีเหรียญบางตัว

อนาคตของการกู้ด่วนจะเป็นเช่นไร

Flash Loan ยังอยู่ในขั้นแบเบาะ และเราคาดว่าจะเห็นการใช้งานมันเพื่อสร้างนวัตกรรมในอนาคต อย่างไรก็ตาม ยังมีความเสี่ยงอีกหลายประการ เช่น อาจมีการใช้แพลตฟอร์มเหล่านี้เพื่อยืมโทเค็นบางตัวเพื่อเข้าไปมีส่วนร่วมในการเลือกตั้ง

อย่างไรก็ตาม ข้อดีของ Flash Loan คือมันดึงดุดนักลงทุนใหม่ ๆ เข้ามาในตลาด เมื่อมีการพัฒนาระบบความปลอดภัยให้รัดกุมยิ่งขึ้น มีความเป็นไปได้ที่ บริการให้กู้ด่วนนี้จะเจาะตลาดและกลายเป็นเครื่องมือสำหรับสร้างรายได้โดยไม่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมใด ๆ

คำถามที่พบบ่อย