Unspent Transaction Output (UTXO) คืออะไร?

Unspent Transaction Output หรือ UTXO เป็นคำหรือตัวย่อที่คุณอาจจะเคยพบเห็นได้บ่อยครั้งภายในระบบนิเวศบล็อกเชน บทความนี้ เราจะมาอธิบายว่า Unspent Transaction Output (UTXO) คืออะไร? มันหมายความว่าอย่างไร? มันทำงานอย่างไร? เหตุใดมันจึงมีความสำคัญ? และแสดงตัวอย่างเพื่ออธิบายคอนเซปต์ของมัน

💡 คุณไม่เข้าใจคำศัพท์หรือคอนเซปต์บางอย่างใช่หรือไม่? มาเข้าร่วม BeInCrypto Trading Community บน Telegram และถามผู้เชี่ยวชาญของเราดูสิ! ผู้ดูแลของเราเป็นนักเทรดมืออาชีพ และเรายินดีที่จะช่วยให้คุณเข้าใจคอนเซปต์, เทรนด์, และความเคลื่อนไหวของราคาได้ดียิ่งขึ้น มาเข้าร่วมกับเราเลย!

Unspent Transaction Output (UTXO) คืออะไร?

Unspent Transaction Output หรือ UTXO นั้นหมายถึงจำนวนเงินดิจิทัลที่หลงเหลือจากการทำธุรกรรม Crypto

ผลลัพท์ (สกุลเงินดิจิทัล) ของธุรกรรม Cryptocurrency นั้น “จะยังไม่ได้ใช้งาน” จนกว่ามันจะถูกใช้งานเป็น Input ในธุรกรรมอื่นๆ Unspent Transaction Output นั้นเป็นส่วนสำคัญของระบบนิเวศของสกุลเงินดิจิทัล ซึ่งใช้ในการตรวจสอบความเป็นเจ้าของเงินในบล็อกเชนหลายๆ ตัว

Unspent Transaction Output นั้นก็เปรียบได้กับ “เงินทอน/ยอดคงเหลือ” ของสกุลเงิน Fiat ในการใช้จ่ายสิ่งต่างๆ

สมมติว่าคุณมียอดคงเหลือ Bitcoin ที่ 1 BTC และต้องการซื้อบางสิ่งที่ราคา 0.1 BTC คุณจะส่ง 0.1 BTC ไปยังผู้ขาย และอีก 0.9 BTC ที่เหลือก็จะถือเป็น UTXO ของคุณ จากนั้น คุณสามารถใช้ UTXO นี้เพื่อทำการซื้อหรือโอนเพิ่มเติมได้ในอนาคต

Blockchain จะเก็บ UXTO ทั้งหมดไว้ ทุกคนสามารถดู/ตรวจสอบมันได้ แต่ละตัวมีตัวระบุเฉพาะ (Unique Identifier) ที่เรียกว่า “Outpoint” ซึ่งก็คือแฮชของธุรกรรมก่อนหน้าและดัชนีของเอาต์พุตภายในธุรกรรมนั้นๆ

ผู้ใช้งานที่ต้องการสร้างธุรกรรมใหม่จะต้องเลือก UTXO อย่างน้อยหนึ่งรายการเพื่อใช้เป็น Input ตัวอย่างเช่น คุณอาจจะมี UTXO 2 รายการมูลค่า 2 BTC และ 4 BTC ที่เหลือจากการทำธุรกรรมครั้งก่อนบนเครือข่าย Bitcoin คุณซื้อสินค้ามูลค่า 4.5 BTC ดังนั้น คุณต้องส่งทั้ง 2 รายการเพื่อให้มันครอบคลุมเงินที่เรียกเก็บ ธุรกรรมจะเสร็จสมบูรณ์เมื่อคุณได้รับ “เงินทอน” หรือก็คือ UTXO ใหม่ที่มีมูลค่า 0.5 BTC

ผลรวมของ UTXO ต้องเท่ากับหรือมากกว่าจำนวนเงินที่ส่งไป บวกค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมใดๆ เมื่อการทำธุรกรรมใช้ UTXO มันจะไม่สามารถนำมาใช้ซ้ำได้

UTXO แต่ละตัวมี Unique Address ของมัน สิ่งนี้ทำให้มั่นใจได้ว่าเหรียญจะไม่ถูกใช้งานซ้ำสองครั้ง โดยปกติแล้ว คุณจะเห็น Address 2 แห่งเมื่อคุณได้รับ UTXO หลังจากทำธุรกรรม หนึ่งอันสำหรับผู้รับและอีกอันสำหรับ Change Address (ที่อยู่เงินทอน) ซึ่ง Change Address คือที่อยู่ที่ส่ง UTXO ที่เหลือของคุณไปไว้

UTXO ถูกสร้างขึ้นมาอย่างไร?

เมื่อผู้ใช้งานทำธุรกรรมบนบล็อกเชนที่ใช้รูปแบบ Unspent Transaction Output UTXO ใหม่ก็จะถูกสร้างขึ้น โดย Unspent Transaction Output (เอาต์พุตของธุรกรรมที่ไม่ได้ถูกใช้งาน) นี้จะเป็น Output ของธุรกรรมก่อนหน้า จากนั้น UTXO จะถูกใช้เป็นอินพุต (Input) ในธุรกรรมใหม่

สำหรับการที่ Unspent Transaction Output จะเกิดขึ้นได้นั้น จำเป็นจะต้อง Input ก่อน โดย Input นั้นเป็นเพียงการอ้างอิงถึง UTXO ที่มีอยู่ซึ่งสามารถใช้ในธุรกรรมได้ จากนั้น UTXO ที่ถูกอ้างอิงจะถูกใช้ไป และ UTXO ใหม่จะถูกสร้างขึ้นมาแทนที่ Output นั้นก็อาจจะบอกได้ว่ามันเป็นผู้รับธุรกรรม พวกมันจะระบุจำนวนเหรียญที่ผู้รับจะรวบรวมไว้และสามารถใช้ได้โดยการอ้างอิงในการป้อนข้อมูลในอนาคตเท่านั้น

UTXO ทำงานอย่างไร?

บล็อกเชนต่างๆ นั้นใช้โมเดล Unspent Transaction Output นี้เพื่อตรวจสอบว่าใครเป็นเจ้าของเหรียญอะไร เมื่อมีคนส่ง Bitcoin ให้กับบุคคลอื่น พวกเขาจะส่ง UTXO ของ Bitcoin อย่างน้อยหนึ่งรายการไปยัง Public Key ของผู้รับ ผู้รับสามารถใช้ UTXO เหล่านั้นเป็นอินพุตสำหรับการทำธุรกรรมของพวกเขาพร้อมกันได้

UTXO ถูกจัดเก็บไว้ในบล็อกเชนและอาจจะเปรียบได้กับเหรียญเงินจริงๆ หากคุณมีเหรียญเงินจริงๆ คุณสามารถใช้ได้โดยการมอบมันให้คนอื่น เมื่อคุณให้มันไปแล้ว มันจะไม่เป็นของคุณ และคุณไม่สามารถใช้มันได้อีกต่อไป เมื่อคุณใช้ UTXO ในการทำธุรกรรมแล้ว มันก็จะไม่ถูกเก็บไว้ในกระเป๋าเงินของคุณอีกต่อไป ตอนนี้ มันไปอยู่ใน บล็อกเชนซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของประวัติการทำธุรกรรมนั้นแทน หากมียอดเงินคงเหลือจากการทำธุรกรรม คุณจะได้รับสิ่งนี้เป็น UTXO ใหม่

ตัวอย่างของ UTXO

เพื่อให้เข้าใจถึงวิธีการทำงานของมัน เราลองมาดูตัวอย่างกัน สมมติว่า Alicia ต้องการส่ง 3 BTC ให้กับ Bob เธอเปิดกระเป๋าเงิน Bitcoin ของเธอออกมา และมี UTXO พร้อมใช้งานอยู่

มันคือ 2 BTC ที่เหลือจากธุรกรรมก่อนหน้านี้ ซึ่ง Alicia ได้รับ 2 BTC มา เธอยังมีอีก 1.5 BTC จากธุรกรรมอื่น ซึ่งเธอได้รับมา 1.5 BTC เช่นกัน

ในการส่ง 3 BTC ให้กับ Bob Alicia ต้องใช้ UTXO ทั้ง 2 รายการนี้เป็นอินพุต

เมื่อการทำธุรกรรมเสร็จสิ้นมันก็จะมี 2 เอาต์พุต อันดับแรก Bob จะได้รับ 3 BTC ตอนนี้เขามี UTXO ใหม่มูลค่า 3 BTC ซึ่งเขาสามารถใช้มันเพื่อทำธุรกรรมในอนาคตได้ ความแตกต่างระหว่างมูลค่าอินพุตทั้งหมด (3.5 BTC) และจำนวนที่ Alicia ส่งไป (3 BTC) จะเท่ากับ 0.5 BTC จำนวนนี้จะถูกส่งกลับไปยัง Alicia ในรูปแบบของ UTXO ใหม่ ซึ่งเธอสามารถใช้สิ่งนี้เพื่อทำธุรกรรมในอนาคตได้

บล็อกเชน UTXO ยังมีตัวเลือกในการรวมบัญชีเพื่อหลีกเลี่ยงความซับซ้อนของการใช้ Unspent Transaction Output ในการทำธุรกรรม นี่คือวิธีการทำงานของมัน

การรวมบัญชี UTXO คืออะไร?

การรวมบัญชี Unspent Transaction Output จะเป็นการรวม UTXO หลายรายการไว้ในเอาต์พุตเดียว: เพื่อลดค่าธรรมเนียมหรือเพิ่มความเป็นส่วนตัว

ดังที่อธิบายไปข้างต้น คุณจะต้องรวม UTXO ทั้งหมดของคุณเป็นอินพุตเมื่อคุณทำธุรกรรม ดังนั้น ยิ่งคุณมี UTXO มาก คุณก็ยิ่งต้องการอินพุตมากขึ้น และค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมของคุณก็จะยิ่งสูงขึ้น ด้วยการรวมบัญชี UTXO ของคุณ คุณจะสามารถลดจำนวนอินพุตและประหยัดค่าธรรมเนียมลงได้

การรวมบัญชี UTXO ยังช่วยให้สามารถสร้างสัญญาอัจฉริยะได้ ด้วยการรวมบัญชี UTXO หลายรายการไว้ในเอาต์พุตเดียว ทำให้มันเป็นไปได้ที่จะสร้างเอาต์พุตที่สามารถใช้ได้อีกครั้งก็ต่อเมื่อตรงตามเงื่อนไขบางประการเท่านั้น สิ่งนี้ทำให้สามารถสร้าง Escrow Contracts ได้

มี 2 วิธีหลักๆ ในการรวมบัญชี UTXO: การรวมบัญชีด้วยตนเองและการรวมบัญชีอัตโนมัติ

การรวมบัญชีด้วยตนเองนั้นจะเป็นการสร้างธุรกรรมใหม่โดยมี UTXO ที่คุณต้องการเป็นอินพุต จากนั้นจึงส่งจำนวนเงินทั้งหมดให้กับตัวคุณเองในเอาต์พุตเดียว

การรวมบัญชีอัตโนมัติจะเป็นการที่กระเป๋าเงินของคุณสร้างธุรกรรมใหม่เป็นระยะๆ ซึ่งรวมหลายๆ UTXOs ไว้ในเอาต์พุตเดียว การรวมบัญชีนี้จะเกิดขึ้นโดยอัตโนมัติและไม่มีการป้อนข้อมูลจากคุณ

การรวมบัญชี UTXO เป็นวิธีที่ดีในการประหยัดค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณเป็นผู้ที่ใช้งาน Bitcoin อย่างสม่ำเสมอ ลองตรวจสอบกับผู้ให้บริการหากคุณไม่แน่ใจว่ากระเป๋าเงินของคุณรองรับ(การรวมบัญชี UTXO)หรือไม่ หรือมองหาตัวเลือกการรวมบัญชี UTXO ในเมนูการตั้งค่าของกระเป๋าเงิน

ทำไม UTXOs จึงเป็นเรื่องสำคัญ?

เหตุผลอื่นๆ ที่ UTXO นั้นมีความสำคัญก็คือ:

• สัญญาอัจฉริยะที่ไม่จำเป็นต้องมีความรู้เรื่องภาษา: สัญญาอัจฉริยะที่ใช้งาน UTXO นั้นมอบโซลูชั่นที่ไม่จำเป็นต้องขึ้นกับภาษาใดๆ ซึ่งช่วยให้สัญญาอัจฉริยะพัฒนากลไกฉันทามติได้
• ป้องกันการใช้จ่ายซ้ำซ้อน: UTXO สามารถใช้ได้เพียงครั้งเดียวเท่านั้น นี่เป็นสิ่งสำคัญสำหรับเทคโนโลยีบล็อกเชน ซึ่งรับประกันว่าสกุลเงินดิจิทัลเดียวกันจะไม่สามารถใช้ซ้ำได้หลายครั้ง
• รองรับ Atomic Swaps และ Decentralized Exchange: การใช้งาน UTXO ของ Atomic Swap เป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมในการเปิดใช้งานการซื้อขายแบบ Peer-to-Peer โดยไม่ต้องมีบุคคลที่สามเข้ามาเกี่ยวข้อง คุณสมบัติ Atomic Swap ใน UTXO นั้นใช้งานได้ดีกว่าสำหรับการแลกเปลี่ยน Cryptocurrency โดยตรงระหว่างกระเป๋าเงินของผู้ใช้งาน
• ประโยชน์ด้านความสามารถในการปรับขนาด: กลไกการทำธุรกรรมของ UTXO ทำให้มั่นใจได้ว่าธุรกรรมแต่ละรายการได้รับการประมวลผลเป็นเหตุการณ์ที่แยกออกจากกัน ซึ่งช่วยลดภาระการคำนวณบนเครือข่ายสกุลเงินดิจิทัลได้เป็นอย่างมาก
• ความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัย: มีการสร้าง Address ใหม่สำหรับทุกๆ ธุรกรรม UTXO ซึ่งทำให้มันติดตามได้ยาก เรื่องนี้ช่วยส่งเสริมความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัยในเครือข่ายบล็อกเชน
• ความยืดหยุ่น: Unspent Transaction Output นั้นมีความยืดหยุ่นมากกว่าสกุลเงิน Fiat ทั่วไป เนื่องจากมันไม่ได้อยู่ในค่าที่กำหนดไว้ล่วงหน้า แต่สามารถแยกย่อยเป็นจำนวนเท่าใดก็ได้ ทำให้มันเหมาะสำหรับการทำธุรกรรมที่แตกต่างกัน

ข้อดีของรูปแบบนี้

รูปแบบของการรวมบัญชี UTXO นั้นมีประโยชน์หลายๆ อย่างเหนือรูปแบบอื่นๆ

ประการแรก มันปรับขนาดได้มากขึ้น จำนวนธุรกรรมที่ดำเนินการต่อวินาทีจะถูกจำกัดด้วยความเร็วของเครือข่ายเท่านั้น

ข้อได้เปรียบหลักถัดไปคือความเป็นส่วนตัว ด้วยรูปแบบนี้ จะมีการสร้าง Address ใหม่สำหรับทุกๆ ธุรกรรม ทำให้แทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะติดตามที่มาของธุรกรรมเหล่านี้

ข้อดีอีกประการหนึ่งคือ UTXO ทำให้การรับรองความถูกต้องง่ายยิ่งขึ้น เนื่องจากธุรกรรมแต่ละรายการสามารถตรวจสอบย้อนกลับไปยังอินพุตได้ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการระบุการใช้จ่ายซ้ำซ้อนที่อาจจะเกิดขึ้นได้

นอกจากนี้ รูปแบบนี้ยังช่วยให้สามารถทำธุรกรรม Off-Chain ได้ ซึ่งยังคงปลอดภัยและสามารถตรวจสอบบนเครือข่ายบล็อกเชนได้ ตัวอย่างเช่น เพื่อเพิ่มความสามารถในการปรับขนาดและความเป็นส่วนตัว

สุดท้าย รูปแบบนี้อนุญาตให้มีสัญญาอัจฉริยะบางประเภท (สัญญาอัจฉริยะที่ไม่จำเป็นต้องมีความรู้เรื่องภาษา) ที่ไม่สามารถทำงานร่วมกับรูปแบบอื่นๆ ได้

ข้อเสียของรูปแบบนี้

มันมีข้อเสียเล็กน้อยสำหรับรูปแบบ UTXO

ประการแรก รูปแบบนี้อาจจะทำให้ค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมสูงขึ้น เนื่องจากแต่ละ UTXO จะต้องเซ็นชื่อแยกกัน

ประการที่ 2 UTXO สามารถนำไปสู่การสะสมของ “Dust” ได้ Dust คือเหรียญจำนวนเล็กน้อยที่ไม่สามารถใช้จ่ายได้เนื่องจากมูลค่าของมันน้อยกว่าจำนวนธุรกรรมขั้นต่ำ อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลาผ่านไป Dust เหล่านี้สามารถจับตัวเป็นก้อนและกลับมาใช้งานใหม่ได้อีกครั้ง

สุดท้าย UTXO นั้นใช้พื้นที่ได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ แต่ละรายการจะเป็นตัวแทนของเอาต์พุตแยกต่างหากจากธุรกรรม และเอาต์พุตแต่ละตัวต้องจัดเก็บแยกกัน สิ่งนี้ทำให้เกิดข้อกำหนดการจัดเก็บข้อมูลที่สำคัญได้อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับแอปพลิเคชั่นที่เกี่ยวข้องกับธุรกรรมจำนวนมาก

Unspent Transaction Output vs. Account

รูปแบบ Unspent Transaction Output (เอาต์พุตของธุรกรรมที่ไม่ได้ถูกใช้งาน) นั้นแตกต่างจากรูปแบบ Account (บัญชี) ที่ถูกใช้งานโดยธนาคารและบล็อกเชนบางแห่ง ในรูปแบบ Account ธุรกรรมทั้งหมดของคุณจะถูกตรวจสอบจากยอดคงเหลือในบัญชี ด้วยรูปแบบ UTXO ธุรกรรมแต่ละรายการจะถูกตรวจสอบแยกกัน คุณอาจจะพูดได้ว่ามันเป็นการตรวจสอบเงินของคุณในใบเรียกเก็บเงินแต่ละใบแทนที่จะเป็นยอดคงเหลือในธนาคารของคุณ

แตกต่างจากการเงินแบบ Fiat ตรงที่ UTXO จะถือว่าสกุลเงินเป็นวัตถุแทนที่จะเป็นหน่วย วัตถุแต่ละตัวมีประวัติที่เก็บไว้และสามารถใช้จ่ายได้เมื่อจำเป็น แต่จำเป็นจะต้องมีการตรวจสอบความเป็นเจ้าของเมื่อส่งสกุลเงิน

ในขณะเดียวกัน รูปแบบ Account นั้นจะสร้างบัญชีแยกต่างหากสำหรับผู้ใช้งานแต่ละคน ต้องตรวจสอบทุกบัญชีและจดจำยอดคงเหลือไว้ตลอดเวลา

ข้อแตกต่างอื่นๆ ระหว่างรูปแบบ UTXO และ Account มีดังนี้:

UTXO: ส่วนประกอบสำคัญของระบบนิเวศบล็อกเชน

โดยพื้นฐานแล้ว UTXOs นั้นก็คือเงินทอนในรูปแบบดิจิทัล พวกมันมีบทบาทสำคัญในวิธีการทำงานของ Bitcoin และ Cryptocurrency อื่นๆ เมื่อคุณส่งธุรกรรม Bitcoin เอาต์พุตของธุรกรรมที่ไม่ได้ถูกใช้งานก็จะส่งสัญญาณไปยังเครือข่ายว่าคุณส่งและรับสกุลเงินดิจิทัลไปมากน้อยเพียงใด สิ่งที่คุณเหลืออยู่ในกระเป๋าเงิน Bitcoin นั้นก็คือ UTXOs

คำถามที่พบบ่อย